70 năm đã
trôi qua, kể từ cái ngày “khởi thủy” năm 1949 của trường. Trong những tháng năm
kháng chiến chống Pháp ác liệt, khi một số đồn thực dân ở Phú Hòa, Mỹ Đức rút,
vùng tự do được mở rộng, thế giằng co quyết liệt ở vùng địch hậu diễn ra gay
gắt, Ty giáo dục Liên khu IV đã quyết định thành lập trường TH Hoàng Hoa Thám ở
xã kháng chiến cùng tên do thầy giáo Mai Xuân Lịnh, sau là Thầy giáo Nguyễn
Xuân Bàng làm hiệu trưởng
Gọi là trường nhưng
không có khuôn viên, không có phòng học. Sách giáo khoa, tài liệu giảng dạy,
chủ yếu là sự sưu tầm biên soạn. Học sinh từ Vĩnh Linh ra, Quảng Ninh lên, từ
vùng giữa Lệ Thuỷ đến không quản đường sá xa xôi, đò giang cách trở , chấp nhận
khó khăn, thiếu thốn, lớp học trong nhà dân, ăn ở cùng nhân dân, miệt mài đèn
sách để sau này trở thành những người có ích cho kháng chiến, cho cách mạng.
252 học sinh của trường đã trưởng thành, mà ước mơ của họ được ươm lên từ xóm
nghèo Lộc Xá.
Cùng với chiến thắng vang dội
của trận Điện Biên Phủ và Hiệp định Giơnevo 1954, miền Bắc nước ta được hoàn
toàn giải phóng, vai trò lịch sử của trường kết thúc. Đất nước giải phóng,
trường phân thân, làm nồng cốt cho các trường TH mới hình thành ở trung tâm Lệ
Thuỷ, Quảng Ninh. Để thực hiện nhiệm vụ mới “vừa kháng chiến , vừa kiến quốc”,
loại hình trường vừa học , vừa làm ở bậc THPT được thực nghiệm. Tỉnh Bình Trị
Thiên hồi ấy, cùng lúc có 4 trường mới, trong đó có trường PTTH – VHVL Lệ Ninh
nằm trên mảnh đất xưa của trường TH Hoàng Hoa Thám do thầy giáo Hoàng Tôn làm
hiệu trưởng. Trường được xem như một đơn vị sản xuất trong doanh nghiệp. Học
sinh ăn bếp tập thể, ở nhà nội trú. Tuần 5 buổi lao động. Trồng cói ở Hoa Thuỷ.
Cấy lúa ở đội 3. Chăm sóc cao su ở Phú Cường. Hết việc thì vào rừng lấy củi,
lên đồi nhặt sắt vụn. Bàn tay thư sinh cầm bút, thành bàn tay sạn chai cầm
cuốc, xẽ đồi hoang thành hồ nuôi cá. Địa điểm trường ở một miền đầy cỏ dại và
sim mua. Sân trường gồ gề đá sỏi. Phòng học mái tranh vách đất, gió lạnh mùa
đông, nóng bức mùa hè. Ở hoàn cảnh như vậy, thầy và trò chấp nhận thử thách, cố
gắng vượt lên để có 1.852 em tốt nghiệp, mang kỷ niệm buồn vui của mái trường
đến những miền xa.
Ấy vậy mà, lịch
sử nào cũng phải có những bước đi thăng trầm và đầy chông gai. Lịch sử trường
phải đối mặt với những thời điểm hết sức khó khăn. Học sinh bỏ học, thầy giáo
bỏ nghề. Cũng như nhiều trường khác, Lệ Ninh chưa đủ sức tiếp nhận ngọn gió đổi
mới. Từ quy mô 12 lớp, chỉ còn 5 lớp. Trường đứng trước nguy cơ giải thể. UBND
tỉnh Quảng Bình đã sáng suốt thành lập trường PT cấp 2- 3 Lệ Ninh và bổ nhiệm
thầy Võ Hữu Tiến làm hiệu trưởng. Nông trường đã đặt gánh nặng, xây dựng CSVC
lên vai mình, chuyển trường về một địa điểm mới. Sức sống hồi sinh được nhân
lên. Quy mô tăng nhanh chóng. Lệ Ninh là một trong những trường đầu tiên của
tỉnh Quảng Bình dương cao ngọn cờ kỷ cương, chọn nó làm khâu đột phá để tập hợp
đội ngũ, kiến tạo khuôn viên, nâng cao chất lượng. Từ đây Lệ Ninh liên tục là
trường tiên tiến xuất sắc của tỉnh. Trong 9 năm, đã có 1.319 học sinh ra
trường.
Năm 1999 cùng với xu thế thời
đại, giáo dục cần phải có những đổi mới để thực sự đem lại hiệu quả cho sự
nghiệp xây dựng và kiến thiết đất nước theo hướng đổi mới nên trường cấp II,
III Lệ Ninh đã tự chuyển mình, phân hóa thành hai ngôi trường mới. Năm 1999,
cũng chính trên mảnh đất này, ngôi trường mới mang tên người sĩ phu yêu nước
Hoàng Hoa Thám đã được khai sinh, thành vị. Kiên trì xây dựng môi trường giáo
dục theo hướng xã hội hoá đã giúp trường có bước chuyển về chất. 20 năm qua ,
kể từ ngày mang tên mới cho đến nay, Trường THPT Hoàng Hoa Thám luôn vinh danh
là đơn vị lao động tiên tiên và tiên tiến xuất sắc của tỉnh. Hơn thế nữa, sự nổ
lực của các thế hệ thầy, trò đã xây dựng trường đạt được thành tích là Trường
chuẩn quốc gia giai đoạn 3 từ năm 2018. Ở một địa bàn miền núi, xa trung tâm, thành
tích của Hoàng Hoa Thám được đồng nghiệp xem như là huyền thoại.
Với hành trang 70 năm
- truyền thống vẻ vang xây dựng và phát triển Nhà trường, với đội ngũ các cán
bộ giáo viên năng động, tâm huyết, giàu trí tuệ; với đội ngũ cán bộ, viên chức hết
lòng vì sự nghiệp chung; với sự hợp tác chặt chẽ có hiệu quả của cha mẹ học
sinh toàn trường, chúng ta hoàn toàn có thể tin tưởng rằng chúng ta sẽ vượt qua
mọi khó khăn trở ngại để xây dựng Trường THPT Hoàng Hoa Thám- ngôi nhà chung
của tất cả chúng ta - nơi thắm đượm tình thương và trách nhiệm, lòng bao dung
và nhân ái, thành một trường trọng điểm chất lượng cao của tỉnh, đủ sức gánh
vác và giải quyết những nhiệm vụ mà Đảng bộ và nhân dân trong tỉnh tin tưởng
giao phó; Cùng các trường khác trong hệ thống các trường Trung học phổ thông
của tỉnh xây dựng một nền giáo dục phổ thông trung thực và lành mạnh. Góp phần
cùng ngành giáo dục thực hiện thật tốt sứ mệnh: nâng cao dân trí, đào tạo nhân
lực, bồi dưỡng nhân tài; và đào tạo nguồn lực con người có chất lượng cao cho
tỉnh và đất nước
70 năm, trường Hoàng Hoa
Thám như một chiếc nôi, chiếc nôi đung đưa trong yêu của Đảng, trong lời ru của
lòng dân, đã bồi dưỡng trí tuệ, nuôi dưỡng tâm hồn cho lớp lớp học sinh trưởng
thành cùng đất nước.
Hãy xứng
đáng với mái trường mang tên người sỹ phu yêu nước. Xốc lại hành trang, thầy và
trò đồng sức, đồng lòng, đi lên phía trước.
70 năm, hơn nữa thế kỷ, thăng trầm và gian
khó, nhưng tất cả mới là sự khởi đầu.
Lệ Ninh ngày
20 tháng 10 năm 2018
Hoàng Thị Hải
Yến
Trong bài viết có sử
dụng một số tư liệu của thầy Nguyễn Hữu Việt – Nguyên Hiệu trưởng Trường THPT
Hoàng Hoa Thám